Psychologia żałoby.

Żałoba - tradycyjne uzewnętrznione odzwierciedlenie tego, co dzieje się z kimś, kto stracił osobę bliską. 

Żałoba i przeżywanie straty to dwie zupełnie inne kwestie, ponieważ przeżywanie straty zachodzi wewnątrz. Jest to reakcja całego naszego ' ja ' na stratę. 

Osoba, która utraciła bliską sobie osobę może zauważyć występowanie następujących zmian :

• fizycznych - kłopoty ze spaniem, wyczerpanie, nadpobudliwość bądź ospałość, drżenie, mdłości, wysypki, alergie, zaburzenie cyklu hormonalnego, podatność na zachorowania / obniżona odporność,
• w stanach emocjonalnych - smutek, poczucie winy, bezsilność, poczucie przytłoczenia, pogrążenia, samotność, złość lub wściekłość, pustkę, poczucie zagrożenia, strach przed przyszłością, nacisk, presję, przymus, ulgę, poczucie swobody, itp.,
• w procesie myślenia i w procesach poznawczych - tendencje do zapominania, trudności             z wysuwaniem wniosków i logicznym rozumowaniem, pomyłki, trudności z koncentracją, gonitwę myśli lub zmaganie się z myślami, stany zamroczenia, "wyłączanie się", słyszenie znajomych głosów,
• w zachowaniu - porządkowanie i aranżowanie rzeczy, płakanie, denerwowanie się, martwienie się, zmiana w sposobie żegnania się, mówienie innym, aby się lepiej traktowali, więcej wrażliwości i współczucia dla innych, odnowienie więzi z rodziną i przyjaciółmi, albo stronienie od bliskich i ludzi w ogóle, słuchanie nastrojowej muzyki, lub piosenek                     o sentymentalnej treści, angażowanie się w zajęcia, które lubiła zmarła osoba, przyjmowanie nowych ról w rodzinie i społeczeństwie,
• w stanach duchowych - wiara się albo wzmacnia albo chwieje, nowy punkt widzenia na wiele zjawisk, troska o życie pozagrobowe, gniew na Boga, zmniejszenie obawy o śmierć, zwiększenie troski o zdrowie i dobro rodziny, śmierć jako absolutorium, życie jako zamknięty krąg.

Cztery fazy żałoby :

FAZA 1

Szok i otępienie

Ten etap następuje przeważnie tuż po śmierci bliskiej osoby. Może mu towarzyszyć wstrząs psychiczny, szok, który objawia się np. zaprzeczaniem temu, co się stało. Czasem człowiek nie chce w ogóle dopuścić do świadomości tragicznej prawdy – tego typu reakcje pojawiają się najczęściej wtedy, gdy śmierć była nagła i niespodziewana. Wstrząs może być łagodniejszy (ale wcale nie musi!), jeżeli śmierć poprzedzała długa, nieuleczalna choroba.

FAZA 2

Tęsknota i żal 

Osoba pogrążona w żałobie tęskni za zmarłym: płacze, szuka go, wspomina, czasem wydaje się jej nawet, że go spotyka. Jednocześnie odczuwa gniew na siebie i los, a także poczucie winy, że nie mogła zrobić niczego, by uratować bliską jej osobę. Ta faza wiąże się często z najintensywniejszym smutkiem. 

W tym czasie mogą też powracać przykre wspomnienia o wcześniejszych bolesnych rozstaniach. Człowiek opłakujący stratę cierpi bowiem najbardziej nie tuż po śmierci bliskiej osoby, a później – kiedy przestają go już absorbować sprawy „przyziemne” (związane np. z pogrzebem). Kiedy           

w końcu zostaje sam.

FAZA 3

Dezorganizacja i rozpacz

Człowiek pogrążony w żałobie nie potrafi powrócić do normalnego życia. Dręczy go uczucie beznadziejności, bezradności, osamotnienia, lęku i smutku. Izoluje się od ludzi, w niczym nie widzi sensu. Żałoba pozbawia go poczucia bezpieczeństwa, tożsamości i celowości, ponieważ została zerwana bliska więź uczuciowa i zaburzone poczucie zależności od tej drugiej osoby. Pojawia się wtedy w człowieku irracjonalna nadzieja na ujrzenie zmarłej osoby, usłyszenie wiadomości, że to była fatalna pomyłka. Faza 2. i 3. przez jakiś czas przenikają się.

FAZA 4

Reorganizacja

Na tym etapie ludzie zwykle akceptują stratę i powoli powracają do równowagi. Ból jest już mniej dotkliwy, więc poczucie straty staje się możliwe do zniesienia. Nawet jeśli czas nie wydaje się nam 

w tej sytuacji najlepszym lekarzem, to przecież płynie, a życie stawia przed nami coraz to nowe zadania. Przeszłość oddala się – i chociaż nigdy nie zostanie wyparta z pamięci, to człowiek, który przeżył śmierć bliskiej osoby, na nowo układa sobie życie, już bez niej.

8 miesięcy smutku

Przeżywanie żałoby, smutku po śmierci bliskiej osoby jest opisywane na wiele sposobów. Wydaje się, że najbardziej wyraziste i właściwe są charakterystyki prezentujące różne etapy przechodzenia przez ten czas. Jedna z najbardziej znanych klasyfikacji żałoby mówi o pięciu etapach:

1. Stadium szoku i zaprzeczenia (pierwszy miesiąc).

2. Stadium fałszywej akceptacji bliskiej osoby (drugi miesiąc).

3. Stadium pseudoorganizacji nowego życia (trzeci miesiąc).

4. Stadium depresji (do ósmego miesiąca).

5. Stadium reorganizacji (powyżej ósmego miesiąca).

Moim zdaniem żałoba jest bardzo trudnym i niesamowicie skomplikowanym przeżyciem dla każdego człowieka. Nierzadko również zdarza się tak, że osoby, które przeżywają żałobę popadają w depresję, a wówczas potrzebują pomocy specjalistów, jak na przykład psychologów, a czasami również i psychiatrów. Wówczas bardzo ważne jest wspieranie tej osoby, która przeżywa coś tak skomplikowanego. Uważam, że bardzo dobrze oddziałuje na osoby pogrążone w żałobie wzajemne wspieranie się, ale jednocześnie należy pamiętać, żeby chcąc pomóc nie być nachalnym, ponieważ można się wtedy spotkać z odrzuceniem.